Pies domowy (Canis lupus familiaris) jest
najstarszym zwierzęciem domowym. Zaliczany jest do rzędu ssaków drapieżnych (Carnivora)
i rodziny psowatych (Canidae). Rodzina psowatych zawiera 15 rodzajów, a
wśród nich rodzaj pies (Canis), do którego należą: wilki, szakale,
kojoty, dzikie psy, dingo i psy domowe.
![]() |
Rys. Dingo (http://www.news.com.au). |
Za przodków ssaków drapieżnych uważa się
kreodonty (Creodonta), zwierzęta żyjące w paleogenie. Kreodonty, które
były ssakami pramięsożernymi, swoim wyglądem bardziej przypominały ssaki
owadożerne. Stopniowo zaczęły wymierać w oligocenie i tylko nieliczne osobniki
kreodontów przetrwały do miocenu. Kreodonty dały początek właściwym ssakom
drapieżnym. W epoce oligocenu wymarły zwierzęta żyjące na obszarach Europy. Z
tego powodu uważa się, że przodkowie psa pochodzą z obszarów Ameryki Północnej.
Według danych paleontologicznych przodkowie psa wywodzą się z rodziny Miacidae.
Miacis, które są bazalnym przedstawicielem Miacidae, żyły w epoce
eocenu i zamieszkiwały ówczesną Amerykę Północną. Od Miacis wywodzą się
wszystkie psowate i kotowate. Blisko 12 milionów lat temu, w epoce miocenu, żył
ssak Tomarctus, którego budowa kończyn przypominała budowę kończyn
współczesnych wilków, psów oraz lisów. Budowa uzębienia tego ssaka przypominała
uzębienie psa. Blisko 3 – 4 miliony lat temu, na obszarach Europy Zachodniej,
pojawiły się pierwsze prapsy, natomiast pierwszy Canis lupus wykształcił
się około 2 miliony lat temu. W wyniku zmian klimatycznych zwierzęta
roślinożerne przemieszczały się w poszukiwaniu pożywienia. Zwierzęta mięsożerne
podążając za zwierzętami roślinożernymi rozprzestrzeniły się na terenie całej
Eurazji.
![]() |
Rys. Wilk (Canis lupus) (http://commons.wikimedia.org). |
Pierwsze szczątki psów odkryto podczas wykopalisk
prowadzonych od Północnej Europy po Palestynę. Pochodzą one z okresu mezolitu
czyli sprzed 10000 - 4000 lat p.n.e. Uważa się, że najstarszy szkielet psa, z
obszarów Europy, pochodzi z Senckenbergu. Przypuszcza się, że pochodzi on z
okresu 9000 - 7500 lat p.n.e. Podczas późniejszych wykopalisk, prowadzonych na
terenie Europy, znaleziono szkielety dużych psów domowych (Canis familiaris
inostrauzevi) sprzed 8000 - 6500 lat p.n.e., u których zauważono wiele cech
dingo i wilka. Na podstawie tych informacji stwierdzono, że udomowienie psa
nastąpiło w starszej epoce kamienia (paleolicie). W młodszej epoce kamienia
(neolicie) powszechne były małe rasy. Dopiero w epoce brązu 4 pojawiły się duże
odmiany. W tym czasie powszechnie występował Canis familiaris martis optimae
(przodek psów pasterskich) oraz Canis familiaris intermedius (przodek
wyżłów i pointerów).
Najprawdopodobniej proces udomowienia przebiegał
w różnych, niezależnych miejscach na świecie i w różnych okresach czasu. Uważa
się, że pies jest najwcześniej udomowionym zwierzęciem. Ludzie przez wieki
wykorzystywali umiejętności psów dla swoich celów i potrzeb. O wczesnym
udomowieniu psa na obszarach Egiptu, Indii i Persji świadczą liczne wykopaliska
oraz mumie psów. W starożytnym Egipcie na malowidłach i rzeźbach przedstawiane
były charty, których praprzodkiem był Canis familiaris leineri.
Anna Malwina Stojak
Zootechnik, Groomer
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz