Pochodzenie
chartów nie jest do końca wyjaśnione. Jednak przypuszcza się, że są one
najstarszymi psami myśliwskimi. Świadczą o tym ich wizerunki, które przetrwały
do dnia dzisiejszego i widnieją między innymi na asyryjskich pomnikach. Ponadto
rzeźby chartów zdobią staroegipskie malowidła ścienne i grobowce faraonów.
Fakt, że były wykorzystywane jako motyw zdobiący, może świadczyć nie tylko o
ich wysokiej pozycji i szacunku jakim były darzone, ale przede wszystkim o
wielowiekowej tradycji ich hodowli.
Charty wykorzystywano jako psy gończe w celu
zdobywania pożywienia. Z uwagi na to, że polowały na pustyni, wymagano od nich
dużej samodzielności. Psy te mają słaby węch, ale nie był on im potrzebny w
pogoni za zwierzyną. Chart to wyspecjalizowany łowca posiadający bardzo silnie
rozwinięty zmysł wzroku. Ich głównym zadaniem było zdobywanie pożywienia, a na
pustyni, najważniejszy był bystry wzrok, zwinność i prędkość jaką potrafiły
osiągnąć. Z upływem czasu, charty pojawiły się również w Grecji i w Rzymie,
gdzie hodowane były do polowań na mniejszą zwierzynę. Z tego powodu były one
stosunkowo mniejsze, a ich budowa miała bardziej szlachetną formę. W V wieku
n.e. charty trafiły w ręce ludów germańskich. Jednak różniły się one pod
względem eksterieru od tych z terenów Rzymu i Grecji. Były one większe i
silniejsze. Z uwagi na swoje predyspozycje łowieckie wykorzystywane były w
polowaniach na wilki i jelenie. Brały udział również w polowaniach z sokołami
na żurawie i dropie, za co były bardzo cenione.
Niemalże w każdej strefie klimatycznej występują psy
charakterystyczne dla danego regionu. Charty sprawdziły się zarówno na rozległych
obszarach Afryki, jak również Azji i Bliskiego Wschodu. Z powodzeniem
wykorzystywano ich instynkt pogoni za zwierzyną w Irlandii i w Szkocji. Różne
warunki klimatyczne i tereny, na których osiedlali się koczownicy, sprawiły, że
psy te musiały się odpowiednio przystosować do panujących warunków w danym
regionie. Ich specyficzna budowa pozwala im bardzo szybko biec na krótkim
dystansie. Z uwagi na przydatność człowiekowi prowadzono starannie przemyślaną
selekcje hodowlaną. Do rozrodu wybierano tylko najlepsze osobniki pod względem
cech użytkowych, gdyż w trudnych warunkach przeżywały tylko najsilniejsze
osobniki.
Charty z
uwagi na swoje predyspozycje łowieckie cieszyły się bardzo dużym uznaniem na
przestrzeni wieków. W Europie największy rozkwit polowań z chartami przypada na
czasy średniowiecza. Posiadanie charta było podkreśleniem statusu społecznego.
Rozległe obszary pozwalały na organizowanie wielkich polowań na zające,
jelenie, dropie, lisy i wilki. W zależności od zwierzyny na jaką polowano w polowaniu
brały udział dwa lub trzy psy, które dobierano odpowiednio pod względem
charakteru i możliwości fizycznych, tak by ze sobą dobrze współpracowały.
Najbardziej ceniony był pies nie ten który schwytał zwierzynę, ale ten który w
jej upolowanie włożył największy wkład i wysiłek. Dla plemion koczowniczych z
obszarów Azji i Bliskiego Wschodu polowanie było głównym źródłem utrzymania. W
momencie kiedy prowadzić bardziej osiadły tryb życia, zajęli się uprawą roli i hodowlą zwierząt. To sprawiło, że
polowanie nie miało już tak wielkiego znaczenia dla przetrwania jak wcześniej.
Z biegiem czasu konne polowanie z chartami zaczęto traktować jako sport.
Największy rozkwit hodowli chartów nastąpił w Wielkiej
Brytanii, a w szczególności w Anglii. Polowanie z chartami ma tam już bardzo
długą tradycję i na trwałe wpisało się w historię Anglii. Wiek XVII uważa się
za początek wyścigów chartów na terenie Wysp Brytyjskich. Pierwsze zasady
według, których odbywały się wyścigi zostały opracowane za panowania Elżbiety
I. National Coursing Club co roku organizuje zawody, tzw. Coursingi, w których
główną nagrodą jest sławny puchar Waterloo.
W XVII wieku również w Polsce chart był bardzo
szanowany. Wielkim polowaniom sprzyjały rozległe obszary należące do szlachty.
W XIX wieku, w wyniku zmian cywilizacyjnych, sytuacja chartów uległa zmianie.
Dawniej charty były wykorzystywane jako psy myśliwskie, wysoko wyspecjalizowane
w pogoni za zwierzyną. Przez wieki głównym kryterium selekcyjnym była prędkość,
niezbędna podczas polowania. Bardzo ważna była również ich wytrzymałość. Ze
względu na główne kryterium selekcyjne, jakim była prędkość (najszybsze z nich
osiągają nawet 60 km/h), psy te różnią się zasadniczo pod względem anatomicznym
i fizjologicznym od innych ras psów. Z uwagi na to, że chart to skuteczny
myśliwy, którego głównym zadaniem było zabicie zwierzyny, psy te straciły na
znaczeniu wraz z udoskonaleniem broni myśliwskiej. Z tego powodu zwrócono
większą uwagę na psy, które posiadały umiejętność znalezienia i przyniesienia ustrzelonej
zwierzyny. Kolejną przyczyną zmniejszenia znaczenia tej grupy psów była
parcelacja gruntów. Charty są to psy myśliwskie, które zostały stworzone do
polowania na otwartej przestrzeni. Ich naturalne środowisko występowania
stanowią stepy i tereny półpustynne. Z upływem czasu, nastąpiło upowszechnienie
łowiectwa wśród niższych klas społecznych. Z uwagi na to, że charty coraz
częściej trafiały w ręce kłusowników, wprowadzono zakaz polowania z chartami.
Charty
wykorzystywano nadal w Afryce, Azji i na obrzeżach Europy, między innymi w
Hiszpanii, Polsce, Rosji i Wielkiej Brytanii. Psy te zdobyły duże uznanie
również w Ameryce, a w szczególności w Kanadzie i USA. Najwięcej chartów utrzymywanych
jest w południowej Rosji, a najbardziej pierwotne rasy chartów występują na
obszarach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Beduini bardzo cenią sloughi i
saluki. Psy początkowo jadą na koniu lub wielbłądzie wraz z jeźdźcem i dopiero
w odpowiednim czasie są spuszczane. W rozległych terenach Azji charty polują na
koziorożce oraz dzikie owce. Polowania na terenie Kirgistanu, Azerbejdżanu,
Afganistanu i Turkmenistanu często odbywają się przy udziale orłów i są głównym
sposobem dostarczenia mięsa. W Europie z chartami poluje się już tylko w
Wielkiej Brytanii i Hiszpanii. W pozostałych jej częściach polowanie z chartami
jest zabronione. Umiejętności chartów najczęściej są wykorzystywane i widoczne
podczas zawodów. Imprezy te mają często charakter hazardowy. Niesie to za sobą
bardzo niebezpieczne skutki, bowiem wyeksploatowane psy często kończą
tragicznie. Kiedy w grę wchodzą pieniądze psy traktowane są w bardzo
przedmiotowy sposób. Właściciele czerpiący z nich zysk nie mają żadnych
skrupułów. Rzadko spotyka się już w Hiszpanii polujące galgo, jednak
najczęściej ma to miejsce na prowincji. Jeśli chodzi o Wielką Brytanię sytuacja
jest podobna. Obecnie, poza nielicznymi wyjątkami, polowania z chartami należą
do rzadkości. Głównym sposobem wykorzystania ich instynktu są organizowane
wyścigi terenowe i torowe, podczas których ukazana jest ich siła mięśni w
połączeniu z elegancją i pięknymi liniami ciała. Polowanie z chartami ma bardzo
długą tradycję. Polowania z udziałem chartów o charakterze sportowym odbywały
się już od czasów dotarcia chartów do Europy. W obecnych czasach charty używane
są do polowania bardzo rzadko. Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat
funkcja użytkowa chartów zarówno w Polsce, jak i na całym świecie, jest
systematycznie ograniczana. Obecnie coraz częściej stają się one wyłącznie
psami wystawowymi i towarzyszącymi.
Anna Malwina Stojak
Zootechnik, Groomer
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz